Niet de aanwezigheid van kwartshoudende materialen is het belangrijkste probleem, maar het inademen van kwartsstof dat vrijkomt. Kwartsstof komt voornamelijk vrij bij het storten van zand en de overslag van bouw- en sloopafval. In dit onderdeel zijn de maatregelen vermeld in het geval van vrijkomen van kwartsstof op de stortplaats. Bij het ontstaan van kwartsstof bij puinbreekinstallaties en kwartsstof in hallen zijn andere maatregelen belangrijk dan bij kwartsstof in de buitenlucht.

Bronmaatregelen om het vrijkomen van kwartsstof in de branche te voorkomen, zijn niet of nauwelijks te realiseren. Het bevochten van het buitenterrein van stortplaatsen is een effectieve maatregel om stofverspreiding naar de omgeving te vermijden en daarmee de concentratie kwartsstof in de ademlucht te beperken. Op stortplaatsen wordt over het algemeen gewerkt op voertuigen met een overdrukcabine waardoor de blootstelling aan kwartsstof onder de grenswaarde blijft.

Kwartsstof is heel fijn stof, dat niet of nauwelijks te zien is. Kwartsstof bestaat uit hele kleine onoplosbare stofdeeltjes die diep in de longen terecht komen en daar bindweefselvorming veroorzaken. Dat wordt longfibrose of ook wel stoflongen (of silicose) genoemd. Het longweefsel kan dan minder zuurstof opnemen en wordt minder elastisch. Dat betekent dat iemand bij inspanning kortademig en benauwd wordt, gaat hoesten en last krijgt van pijn op de borst. Hoe meer stof iemand heeft ingeademd, hoe meer schade ontstaat. En die schade is niet meer te herstellen. De beschadiging van de longen gaat door ook al wordt de persoon niet meer blootgesteld aan kwartsstof. Het kwarts is dan namelijk nog in de longen aanwezig. Het verraderlijke is dat de meeste mensen in eerste instantie niet zoveel van merken; pas op latere leeftijd volgt kortademigheid en andere effecten van longaandoeningen.