In veel binnensteden wordt gebruik gemaakt van ondergrondse containers bij het inzamelen van diverse afvalstromen. Ook bij bedrijven worden soms ondergrondse containers geplaatst. Met een inzamelwagen voorzien van een autolaadkraan, ook wel kraantrechterwagen genoemd, worden deze containers geleegd. In het Arbobesluit worden voor hijswerkzaamheden specifieke regels gesteld. De bediener van hijs- en hefmiddelen moet voldoende kennis en ervaring hebben om het werktuig veilig te bedienen. Centraal staat dat de gebruiksaanwijzing van de fabrikant/leverancier van het hijs- of hefwerktuig moet worden opgevolgd. Alleen de werknemers die met het bedienen van de laadkraan belast zijn, mogen het werktuig bedienen. Voordat het arbeidsmiddel gebruikt wordt, dient gecontroleerd te worden of het veilig kan worden ingezet, ook voor eventuele derden zoals omstanders en het verkeer. Ook voor het voorkomen en het beheersen van de andere gevaren van het werken met ondergrondse containers dan hijsen stelt de regelgeving eisen. Dit onderdeel van de arbocatalogus is van toepassing op:
- de chauffeur kraantrechterwagen die handelingen verricht zoals laden en lossen
- de machinist die handelingen verricht zoals schoonmaken van ondergrondse containers
- de monteur die reparatie en onderhoud verricht
Het hijsen van ondergrondse containers met een autolaadkraan brengt verschillende gevaren met zich mee, waarbij de belangrijkste specifieke gevaren zijn:
- de container kan uit het hijsblok vallen
- afval kan uit de container vallen en de medewerker of omstanders raken
- vallen in put van de gehesen ondergrondse container met name omstanders die onvoldoende van de situatie op de hoogte zijn
- vallen van hoogte, bij het op de wagen klimmen om bijvoorbeeld vuil te verwijderen
In een uitzonderlijk geval kan de container dus uit het hijsblok vallen. Het is van groot belang dat:
- de haken van de gebruikte hijsblokken zijn beveiligd, zodat de last niet van de haken kan glijden
- alle personen voldoende afstand houden, zodat de last niet op de medewerker of een omstander kan vallen
Naast de gevaren van hijsen en vallen van hoogte zijn de volgende gevaren aanwezig:
- blootstelling aan uitlaatgassen, in veel gevallen dieselmotoremissie van de inzamelwagen
- fysieke belasting door in- en uitstappen van de cabine van de kraantrechterwagen
- agressie van omstanders en mentale belasting tijdens het laden van de wagen
- deelname aan het wegverkeer en werkzaamheden op bedrijfsterreinen
- de gevolgen van alleen werken, dus zonder een collega in de nabijheid
- extreme weersomstandigheden zowel in de zomer als in de winter, met name hard wind en gladheid
Welke beheersmaatregelen zijn verplicht?
De werkgever voert een risico-inventarisatie en evaluatie van de afvalinzameling met een kraantrechterwagen uit. Op grond van de bevindingen in de risico-inventarisatie en evaluatie treft hij beheersmaatregelen uit de arbocatalogus of vervangt deze door beheersmaatregelen met een gelijkwaardig of hoger beschermingsniveau. Indien de beheersmaatregelen uit de arbocatalogus onvoldoende bescherming bieden dan stelt de werkgever in overleg met de medezeggenschap aanvullende beheersmaatregelen vast. Bovendien geeft de werkgever de betrokken medewerkers voorlichting en onderricht over de risico's van de werkzaamheden en de te treffen voorzorgsmaatregelen om de gevaren weg te nemen of in elk geval te beperken.
- Analyse van ongevallen in de afvalsector 1998-2009, RIVM
- Advies Gezondheidsraad Vallen van hoogte (19 december 2013)
- Zie ook risico Openbare weg