Bij het -regelmatig- betreden en verlaten van cabines van vrachtauto's zoals bij de afvalinzameling bestaat er een reële kans op:

• acuut letsel van enkels, knieën en lage rug
• fysieke (over)belasting van spieren, gewrichten, pezen, banden en botten
• artrose van de knie (gonartrose) bij chronische overbelasting

Acuut letsel

• Bij het in- en uitstappen van een cabine bestaat gevaar voor vallen en struikelen. Zo kan iemand een tree missen, zich verstappen of ergens over struikelen. Dit kan direct tot verwondingen of ander letsel leiden, zoals spierscheuringen, verstuikingen, botbreuken of dergelijke. Ook een kleine oneffenheid van de ondergrond kan leiden tot letsel met langdurig ziekteverzuim.

• Wanneer de afstand tussen treden te groot is, de snelheid van in- en uitstappen te groot is of wanneer iemand uit de cabine springt, is er kans op schade aan spieren, banden, pezen van enkels, knieën en lage rug.

Beide acute gevaren zijn te verminderen en zelfs te voorkomen door het toepassen van de zogenoemde 3-punten methode bij zowel het betreden als het verlaten van een vrachtauto cabine. Bij de 3-puntsmethode hebben drie ledematen continu steun op de cabine trede en de vast handgrepen.

Fysieke overbelasting

Bepalend voor het gevaar van fysieke overbelasting is de instaphoogte van de eerste trede van de cabine in combinatie met het gedrag van chauffeur of bijrijder. Bij het dagelijks veelvuldig in- en uitstappen van de cabine is de kans op fysieke overbelasting van spieren, gewrichten, pezen, banden en botten groter naarmate de hoogte van de eerste opstaptrede meer dan 35 cm bedraagt. De kans op fysieke overbelasting neemt toe met:

1. de frequentie van het in- en uitstappen, dus het aantal keer per uur of per dag, en
2. het aantal dienstjaren, dus als de handeling gedurende een lange tijd wordt herhaald, en
3. de risicofactoren uit de cabine springen en overgewicht.

Fysieke overbelasting is te verminderen door de opstaphoogte van de eerste trede te beperken bij frequent in- en uitstappen van een vrachtwagen cabine. Bij veelvuldig betreden (xxx bij welke frequentie?) van de vrachtwagen cabine is de hoogte van de opstaptrede:

• maximaal 35 cm boven de grond zonder vaste handgrepen op de cabine, en
• maximaal 40 cm boven de grond indien vaste handgrepen op de cabine aanwezig zijn die geschikt zijn voor het optrekken van een deel van het lichaamsgewicht.

Atrose van de knie (gonartrose)

Vrachtwagenchauffeurs hebben een verhoogd risico op atrose (slijtage) van de knie. De opstaphoogte van de eerste trede van de cabine gecombineerd met de frequentie van het in- en uitstappen van de cabine is mede bepalend voor de mate van slijtage van het kniegewricht. Overmatige slijtage van de knie heet gonartrose. De kans op gonartrose neemt toe met:

1. de frequentie van het in-en uitstappen, dus het aantal keer per uur of per dag, en
2. het aantal dienstjaren, dus als de handeling gedurende langere tijd wordt herhaald, en
3. de risicofactoren uit de cabine springen en overgewicht.

Gonatrose kenmerkt zich door ochtendstijfheid (korter dan 30 minuten), toenemende pijn na belasting, gevoeligheid van het bot van het kniegewricht en (ernstige) bewegingsbeperking.

qqq Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat blootstelling aan meer dan 30 treden per werkdag gedurende 1 jaar  valt onder de term “Artrose van de knie als beroepsziekte”. qqq

De kans op gonatrose wordt kleiner door de hoogte van de opstaptrede te beperken, net als bij het verminderen van fysieke overbelasting. Het voorkomen van gonartrose valt onder de zorgplicht van de werkgever. Bij het optreden van symptomen van gonatrose meldt de bedrijfsarts dit als beroepsziekte (op basis van de NCvB Registratierichtlijn “D0005 Artrose van de knie (gonartrose)” indien er (gedeeltelijk) een werkgerelateerde oorzaak is.