Arbocatalogus Afvalbranche

Dé arbostandaard voor alle bedrijven in de afvalsector!
Laatst gewijzigd op: 24 april 2023, 17:03 uur -- Afvalbranche
Goedgekeurd door Inspectie SZW

Uitvoeren hijswerk door opgeleid personeel

Printvriendelijke versieAls e-mail versturenPDF document
Maatregel naar plaats in de Arbeidshygiënische Strategie: 
Wettelijke verplichting
Beschrijving van de maatregel 

De gehele tekst van deze webpagina is verplicht voor de machinist autolaadkraan, tenzij anders is vermeld.

Iedere bediener van een hijs- of hefwerktuig moet voldoende specifieke kennis en ervaring hebben om het hijs- of hefwerktuig zoals een autolaadkraan of kraantrechterwagen voor afvalinzameling met ondergrondse containers te bedienen. De werknemers dienen adequaat te zijn opgeleid in het gebruik van hijswerktuigen en hijsgereedschappen. Werknemers die hijswerkzaamheden uitvoeren moeten in elk geval kennis hebben van:

  • de gebruiksaanwijzing behorende bij het hijs- of hefmiddel
  • wettelijke voorschriften voor hijswerktuigen of hijsgereedschap en veilig hijsen
  • de afkeurmaatstaven van hijswerktuigen of hijsgereedschap
  • de afkeurmaatstaven van de bevestigingspunten van hijslasten
  • het veilig aanslaan en afpikken van lasten
  • het inschatten van de lastgewichten
  • de genormaliseerde aanwijzingen over het verplaatsen van lasten

Deskundigheid van de machinist autolaadkraan

Volgens het wettelijk kader is het TCVT-certificaat vakbekwaamheid Machinist Autolaadkraan formeel niet van toepassing op het hijswerk in de afvalbranche (maar wel op een bouwplaats indien het bedrijfslastmoment 10 tm of meer is). Als opleidingsniveau bij de inzameling met een autolaadkraan hanteert de afvalbranche een algemene basisopleiding voor het bedienen van een autolaadkraan aangevuld met een gerichte opleiding waarmee de werknemer beschikt over specifieke eisen die voortvloeien uit de risico-inventarisatie van het bedrijf. Specifieke deskundigheid voor de machinist kraantrechterwagen is in elk geval het inleren van de bediening van het specifieke opnameblok dat bij het bedrijf in gebruik is. Tevens zorgt het bedrijf voor een individuele maatwerk opleiding in geval van hijswerk in complexe situaties zoals in bewoond gebied, het omgaan met obstakels of een openbare ruimte die lastig af te zetten is voor passanten. Dit betekent dat een standaard opleiding zoals bijvoorbeeld een persoonscertificaat voor de machinist van een autolaadkraan niet volstaat.

De machinist autolaadkraan moet in aanvulling op de gebruiksaanwijziging van de autolaadkraan een schriftelijke werkinstructie ontvangen; zie voorbeeld werkinstructie laden en lossen van ondergrondse container met behulp van autolaadkraan. Bovendien heeft de machinist als deskundige altijd de bevoegdheid en de plicht om de werkzaamheden te staken als hij de veiligheid in een bepaalde situatie niet kan waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij harde wind (storm) of onweer.

De machinist dient lichamelijk en geestelijk in staat te zijn de gevaren die samenhangen met het bedienen van de machine te onderkennen en te voorkomen. In tegenstelling tot vroeger is een geneeskundige verklaring van medische geschiktheid voor hijskraanmachinisten niet meer wettelijk vereist; een medische verklaring kan wel in de cao overeengekomen zijn of noodzakelijk zijn bij het vernieuwen van het rijbewijs.

Deskundigheid van de aanpikkers

Relatief veel ongevallen worden veroorzaakt door het verkeerd aanslaan van lasten. De last of delen daarvan kunnen dan naar beneden vallen. Om dit te voorkomen mag alleen worden aangepikt door deskundigen. Aanpikkers moeten minstens 18 jaar oud zijn en adequate instructies hebben ontvangen. Het is noodzakelijk dat de aanpikkers een specifieke opleiding volgen voor het veilig gebruik van hijsmiddelen en aanslaan van lasten. Er dient altijd te worden gewerkt conform de regels voor hijsen en aanslaan hijslast (voorbeeld werkinstructie).

Schema met Opleidingen voor hijs- en hefmiddelen (bron: AI-blad 17 Hijs- en hefmiddelen).

Beoogd effect 

Met deze wettelijk verplichte maatregel wordt beoogd te zorgen dat een basisopleiding wordt gedaan, zodat hijswerk op vakkundige wijze wordt uitgevoerd en de kennis en vaardigheden zodanig zijn dat de machinist eventuele gevaren tijdig opmerkt.

Meer informatie 

Voor het bedienen van een autolaadkraan, uitgezonderd het laden of lossen van eigen lading, een mobiele kraan of een torenkraan met een bedrijfslastmoment van 10 tonmeter of meer moet iedere machinist sinds 1 november 2004 een persoonscertificaat TCVT van vakbekwaamheid bezitten. TCVT is de stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport. Een certificaat is maximaal 5 jaar geldig. Daarna kan de machinist zich, onder voorwaarden, laten hercertificeren. Zie voor meer informatie over het opleiden van machinisten voor hijswerk en het verplichte persoonscertificaat de website stichting Toezicht Certificatie Verticaal Transport.

Wet- en regelgeving 
  • Artikel 7.6 lid 1 Arbobesluit inzake Deskundigheid werknemers
  • Artikel 7.18 lid 3 Arbobesluit inzake Hijs- en hefwerktuigen