Op deze webpagina zijn alle aspecten van het organiseren van bedrijfshulpverlening in de gehele afvalbranche overzichtelijk bij elkaar gezet. Na een algemene paragraaf met de wettelijke taken van de bedrijfshulpverleners die op ieder bedrijf van toepassing is, volgt bedrijfshulpverlening voor specifieke situaties, te weten:

• Rioleringsbeheer
• Besloten ruimten
• Op de weg
• Brandveilig gebruik van gebouwen
• Brandbestrijding
• Zware ongevallen met gevaarlijke stoffen

Niet goed georganiseerde bedrijfshulpverlening kan onder meer leiden tot het niet of niet op tijd redden van de medewerker(s) die betrokken is/zijn bij een ongeval of incident. Het landelijke alarmnummer 112 is vanzelfsprekend bekend bij de betrokken medewerkers.

Wettelijke taken

De bedrijfshulpverlening dient in elk geval de volgende wettelijke taken te verrichten:

• het verlenen van eerste hulp bij ongevallen (EHBO)
• het beperken van de gevolgen van ongevallen
• het beperken en het bestrijden van brand
• het alarmeren en evacueren van de personen op de locatie in noodsituaties

Zodra de externe hulpverleningsinstanties - ambulance, brandweer, politie en dergelijke - ter plekke zijn, werken de bedrijfshulpverleners samen met deze instanties. Volgens de wet moet de organisatie van de bedrijfshulpverleners zo zijn ingericht dat zij bovengenoemde taken naar behoren kunnen vervullen. Bovendien moeten de opleiding en de uitrusting van de bhv-ers op de taken in het bedrijf zijn afgestemd. Een nadere specificatie voor ‘de opleiding’ en ‘de uitrusting’ geeft de wet niet meer sinds 2007. Tot aan de wetswijziging was de bhv-er verplicht ten minste één maal per twee jaar op herhalingscursus te gaan. Ook waren er normen voor het aantal bhv-ers in het bedrijf. Nu geldt dat het aantal bhv-ers zodanig is dat de uitvoering van de wettelijke taken op het gebied bedrijfshulpverlening onder alle omstandigheden wordt gewaarborgd.

Concreet moet het bedrijf de volgende aspecten van bedrijfshulpverlening organiseren:

• afstemmen op de risico-inventarisatie en -evaluatie en op de eventuele omgevingsvergunning (of eerder afgegeven vergunningen)
• rekening houdend met een incident op een locatie van het bedrijf tijdens de normale bedrijfsvoering
• rekening houdend met scenario's voor persoonlijke ongevallen, het ontstaan van brand of explosie in geval van een afwijking in de normale bedrijfsprocessen, dat wil zeggen gevaren tijdens alleenwerk, werken met gevaarlijke stoffen, blootstelling aan biologische agentia, werken op hoogte, bediening van arbeidsmiddelen en dergelijke
• organiseren zodat adequaat taakvervulling onder alle omstandigheden is gewaarborgd met het aantal bhv-ers, de bereikbaarheid, de beschikbaarheid, de uitrusting, de opleiding en de geoefendheid
• schriftelijk vastleggen in een bhv-plan
• een bhv-plan opstellen voor iedere bedrijfslocatie
• de bhv op begrijpelijke wijze bekend maken aan de werknemers

Bijzondere aandacht verdienen in elke geval het redden van een medewerker uit een besloten ruimte zoals bij rioleringsbeheer en de hulpverlening van werknemers die langs de weg werken; zie de nadere uitwerking hieronder. In overige gevallen zal altijd worden gestreefd naar de aanwezigheid van een bedrijfshulpverlener (bhv-er) in de directe omgeving van de werkzaamheden. Indien dit om praktische redenen niet mogelijk is, zal het bedrijf de hulpverlening zo organiseren dat deze binnen redelijke tijd kan worden geboden, zoals is vastgelegd in de risico-inventarisatie en evaluatie van het bedrijf.

Rioleringsbeheer

Zie Organiseren bedrijfshulpverlening rioleringsbeheer

Besloten ruimten

Zie Treffen voorzorgsmaatregelen besloten ruimte

Op de weg

Bij de afvalinzameling en rioleringsbeheer verrichten werknemers werkzaamheden op locatie en zijn dan meestal met een voertuig buiten het bedrijfsterrein. Er moet worden vastgelegd welke middelen beschikbaar zijn voor de alarmering van hulpverleners en het bedrijf, de bestrijding van een voertuigbrand en het verlenen van hulp bij verkeersongevallen.

Bij een incident of calamiteit dienen de medewerkers de mogelijkheid te hebben om hulp zo spoedig mogelijk in te roepen. Hiervoor kan een vaste of mobiele telefoon worden gebruikt of een persoonlijk alarmeringssysteem.

Brandveilig gebruik van gebouwen

De voorschriften voor brandveilig gebruik uit het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken (Gebruiksbesluit) zijn verplaatst naar en opgenomen in de hoofdstukken 6 en 7 van het Bouwbesluit 2012. Het gebruik van alle gebouwen moet aan die voorschriften voldoen, ook als er geen omgevingsvergunning brandveilig gebruik of gebruiksmelding nodig is. De gebouweigenaar en/of gebruiker is zelf verantwoordelijk voor het voldoen aan deze voorschriften. De eisen uit het Bouwbesluit 2012 hebben rechtstreekse werking. Dat betekent dat daaraan bij het gebruik van het bouwwerk moet worden voldaan zonder dat de gemeente of brandweer daar eerst op moet wijzen. Daarnaast zijn eventuele aanvullende voorschriften voor brandveilig gebruik van een gebouw opgenomen in de omgevingsvergunning.

Brandbestrijding

Vanwege het brandgevaar bij enkele bedrijven in de afvalbranche beschikken deze over een eigen bedrijfsbrandweer. Meestal geldt de '15-minutenregeling': de bedrijfsbrandweer begint met blussen en verzorgt de eerste opvang; de gemeentelijke of regionale brandweer hoort er binnen vijftien minuten te zijn. Soms wordt afgesproken dat de gemeentelijke brandweer pas komt als de bevelvoerder ter plaatse 'middelbrand geeft', het sein dat de brand niet met een tankautospuit te bedwingen is. Zodra de reguliere brandweer arriveert, neemt deze het commando over.

In geval van een incident moet de verantwoordelijke onmiddellijk de daartoe aangewezen instanties inlichten. Naast de directe hulpverlening moet een onderzoek worden gestart naar de oorzaken van het incident door alle gegevens over bijzonderheden en omstandigheden, die bijdragen tot een juist inzicht in de toedracht van het incident, te verzamelen en te noteren om over te dragen aan de bevoegde onderzoeksinstantie.

h e t   l a n d e l i j k   a l a r m n u m m e r   i s   1 1 2

Zware ongevallen met gevaarlijke stoffen

Aan de bedrijfshulpverlening bij risico op een zwaar ongeval met gevaarlijke stoffen worden extra wettelijke eisen gesteld waaronder een intern noodplan dat voorbereidt op noodsituaties en is gebaseerd op een aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie. Het intern noodplan moet minimaal eenmaal per drie jaar opnieuw worden bezien en zo nodig worden herzien op basis van oefening, beproeving en evaluatie. Herziening van het intern noodplan is ook noodzakelijk bij een verandering van technische of organisatorische aard in de toegepaste werkmethode of productieproces als dit belangrijke gevolgen kan hebben voor het risico op een zwaar ongeval. Aangezien er in de afvalbranche slechts enkele bedrijven onder deze verzwaarde regeling vallen, is dit onderwerp verder geen onderdeel van de arbocatalogus. Dit onderwerp is voor de volledigheid benoemd, maar de betreffende bedrijven zijn goed in staat zelf adequate invulling te geven aan de wettelijke eisen.